Dysfagie zou ook sarcopenisch kunnen zijn

Voor Japanse geleerde genootschappen worden de spieren die betrokken zijn bij het slikken ongetwijfeld aangetast door ondervoeding. Dit kan leiden tot sarcopene dysfagie.

De prevalentie van dysfagie als gevolg van sarcopenie is zeer hoog maar miskend. Vier Japanse geleerde genootschappen evalueren dit concept dat voor het eerst aangekaart werd in 2005 en in 2012 « sarcopene dysfagie » werd genoemd. Hun standpunt werd onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Geriatrics & Gerontology International.

Een dysfagie voortvloeiend uit sarcopenie

Tot maart 2018, beschrijven al meer dan 68 wetenschappelijke artikelen een verband tussen dysfagie en sarcopenie. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de slikspieren aangetast kunnen worden door ondervoeding en spieratrofie. Talrijke klinische gevallen melden het optreden van dysfagie bij patiënten met sarcopenie.

De « sarcopene dysfagie » wordt gedefinieerd als een dysfagie voortvloeiend uit een sarcopenie van het hele lichaam en van de slikspieren. Als er geen sarcopenie is, mag de term “sarcopene dysfagie” niet worden gebruikt. Evenzo moeten gevallen van sarcopenie of dysfagie als gevolg van neuromusculaire aandoeningen uitgesloten worden van de diagnose. Daarentegen moeten veroudering en sarcopenie als gevolg van inactiviteit, ondervoeding en ziekte (cachexie, kanker, cardiovasculaire chirurgie, Alzheimer, ...) wel worden opgenomen in de diagnose van sarcopene dysfagie.

Er worden vijf diagnostische criteria voorgesteld

Er zijn 5 diagnostische criteria gedefinieerd door de geleerde genootschappen:

1/ De aanwezigheid van dysfagie.

2/ De aanwezigheid van een gegeneraliseerde sarcopenie gedefinieerd door: grijpkracht (M<26kg / V<18kg), loopsnelheid <0,8m/sec, spiermassa [DEXA M<7,0km/m² / V<5,4 kg/m² of bio-impedantiemetrie M<7,0 kg/m² / V<5,7 kg/m²] en de kuitomtrek M<30 cm/ V<29 cm),

3/ Verlies van de slikspiermassa (beeldvorming),

4/ Andere oorzaken van dysfagie zijn uitgesloten,

5/ De voornaamste onderzochte oorzaak is sarcopenie (ook al zijn er andere oorzaken zoals een beroerte, neuromusculaire aandoeningen, kanker)

De diagnose is definitief als criteria 1, 2, 3, 4 aanwezig zijn

De diagnose is waarschijnlijk als criteria 1, 2, 4 aanwezig zijn

De diagnose is mogelijk als criteria 1, 2, 5 aanwezig zijn

Bij oudere gehospitaliseerde patiënten zijn linguale druk (<20,0 kPa) en sluitkracht van de lippen nuttige aanwijzingen voor de diagnose van sarcopene dysfagie.

Behandeling en revalidatie

De behandeling van sarcopene dysfagie vereist zowel een revalidatie van de dysfagie door middel van weerstandoefeningen van de slikspieren en een voedingsinterventie (ongeveer 35 kcal/kg lichaamsgewicht/dag). Bij oudere patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen, moet het voorkomen van sarcopene dysfagie in een vroeg stadium en met dezelfde behandelingen gebeuren. Bij oudere gehospitaliseerde patiënten met aspiratiepneumonie, vermindert het begin van de revalidatie binnen enkele dagen na de opname het sterftecijfer.

Sarcopenia and dysphagia: Position paper by four professional organizations. Fujishima I, Fujiu-Kurachi M, Arai H, Hyodo M, Kagaya H, Maeda K, Mori T, Nishioka S, Oshima F, Ogawa S, Ueda K, Umezaki T, Wakabayashi H, Yamawaki M, Yoshimura Y. Geriatr Gerontol Int. 2019 Feb;19(2):91-97. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/ggi.13591